قالبهای سقف وافل
پیش از آن که درباره معایب سقف های وافل صحبت کنیم اجازه دهید کمی درباره سقف وافل و قالب های آن بحث کنیم. با توجه به اینکه در صنعت ساختمان سازی ایران سقفهای وافل چند سالی است که با اقبال مهندسان مواجه شده است لازم دیده شده درباره این سقف ها توضیحاتی در این مقاله به قلم تحریر درآورده شود. همانطور که مطلع هستید سقف های وافل در رده دالهای بتنی طبقه بندی شده و می‌تواند مزیت هایی را نسبت به انواع دیگر سقف ها ایجاد کند. یکی از الزامات اجرایی این سقفها قالب های وافل می باشد که خرید این قالب‌ها هزینه‌های زیادی را به پیمانکاران تحمیل می نماید که با این شرایط پیمانکاران به سمت اجاره قالب سقف های وافل سوق پیدا می‌کند. متناسب با ضخامت سقف در نقشه های محاسباتی انواع قالب های وافل از ۱۸ تا ۴۰ سانتیمتر اجاره داده میشود. سقفهای وافل اصطلاحاً به رده‌ای از دال های بتنی اطلاق میشود که این دالها با تیرچه های بتنی متعامد بر هم تقویت شده است که این تیرچه های متعامد به صورت درجا اجرا شده و از قالبهای موقت برای این منظور بهره برده می شود. روش اجرا به این صورت است که ابتدا قالب بندی سقف به صورت کامل با کمک تخته کوبی با یا قالب های فلزی انجام شده و روی این قالب ها قالب های وافل جایگذاری می گردد . با آرماتوربندی و بتن ریزی عملیات اجرایی سقف پایان می یابد و پس از گذراندن مدت زمان گیرش بتن قالب برداری انجام می گردد.
خرید قالب وافل یا اجاره قالب وافل
برای پیمانکاران خرید قالب وافل مناسب تر است یا اجاره آنها؟ با توجه به اینکه قالب های وافل از روش تزریق متریال پلی اتیلن یا پلی پروپیلن تولید می‌شوند امکان تولید این قالب ها با مقاومت بالا ایجاد میشود. متاسفانه ساخت این قالب ها با هزینه بالایی همراه است و از سوی دیگر عمر مفید قالب های وافل محدود است و بعد از مدتی در اثر اجرا دچار فرسایش و تخریب می‌شوند .و نگهداری آنها هزینه های انبارداری را در بر دارد. با توجه به هزینه‌های مطرح شده در قسمت بالا چندان نباید از قیمت‌های تمام شده سقف وافل تعجب کرد و اگر پیمانکاری تصمیم به اجرای سقف های وافل می گیرد هزینه های رسوبی اولیه را باید در هزینه های پروژه خود ببینند بدلیل اینکه فروش متریال پایه های نفتی عمدتا به صورت نقدی انجام می‌گیرد. در نتیجه سه عامل اصلی زیر باعث می شود که پیمانکاران به سمت اجاره قالب های وافل تشویق شوند:
- هزینه رسوبی نقدی بالا برای خرید قالب های وافل
- هزینه های پرت قالب در هنگام باز و بسته کردن و تخریب قالب های وافل
- هزینه های نگهداری و انبارداری قالب های وافل
معایب سقف های وافل
معایب سقف های وافل عبارتند از:
- با توجه به عرض کم پاشنه تیرچه های متعامد جهت اجرای با کیفیت عالی حتماً باید روی کیفیت بتن خوب با روانی بالا اصرار ورزید که این امر ممکن است هزینه خرید بتن را افزایش دهد. بسیاری سقفهای وافل را در زمره سقف های ارزان قیمت به کارفرمایان معرفی می نمایند و آنها را متقاعد می سازند که با اجاره قالب های وافل به اجرای آنها بپردازند اما در حقیقت اگر مالکین یا پیمانکاران در جریان تمام حقایق اجرایی این سقفها قرار گیرند در می یابند که اجاره قالب های وافل مقرون به صرفه نبوده پس این سقف ها جهت پروژه های خاص می تواند کاربرد بهتری از خود نشان دهند.
- یک سقف مناسب برای فضاهای مسکونی ، هتل‌ها، تجاری و اداری جدای از مباحث سازهای باید ضوابط بهره‌برداری را نیز برآورده نماید یکی از مهمترین ضوابط بهره‌برداری در سازه الزامات عایق های صوتی بوده، انتقال صدا بین طبقات یک ساختمان چه به صورت کوبه‌ای و چه به صورت هوابرد باید به میزان حداقل مقرر در استانداردها باشد .در صورت انتقال بیش از حد صوت آرامش ساکنین می تواند با اختلال مواجه گردد. ساختار قابلمه ای مانند قالب های وافل و اینکه عملاً یک دال ۵ تا ۷ سانتی متری عامل جدایی طبقات از هم می باشد بسیار وحشتناک بوده و از لحاظ صوتی وضعیت بغرنجی را ایجاد می‌نماید. لازم به ذکر می باشد که این مشکل با اجرای سقف کاذب برطرف نگردیده و در صورت اصلاح نیاز به اجرای کف شناور در سقف وافل بوده که هزینه های بسیار زیادی را به کارفرما تحمیل می نماید. متاسفانه مالک زمانی از این موضوع اطلاع می‌یابد که ساختمان به اتمام رسیده و کاربری آن شروع شده باشد. سقفها های کاذب عمدتا در قسمتهای مشخص از پروژه ها مثل فضاهای عمومی راهروها و سرویس‌های بهداشتی اجرا می گردد و با توجه به اجرای سقف وافل اجرای سقف کاذب در کل فضاهای هر واحد گریز ناپذیر است و هزینه‌های بسیار بالایی را به صورت ناخواسته به مالکین تحمیل می‌نماید.
- مورد آخر عایق نامناسب حرارت و برودت میباشد که عملاً این موارد سقفهای وافل را برای ساختمانهای مسکونی کمرنگ نموده و بیشتر کاربرد این سقفها در سازه های خاص و پارکینگ های طبقاتی و سازه های صنعتی می باشد و با توجه به سیستم عالی دال دو طرفه با تیرچه های متعامد گزینه بسیار خوبی برای این ساختمان ها می باشد.
آیا اجرای سقف های وافل برای پیمانکاران مشکلات اجرایی ایجاد می نماید؟
صرف نظر از اینکه اجاره قالب وافل مدنظر قرار گیرد یا خریداری انجام شود مشکلات زیر به این سیستم سازه ای وارد میشود .* مهمترین این مشکلات موضوع قالب برداری است با توجه به اینکه بعد از بتن ریزی سقف قالب ها از هر چهار طرف تحت فشار قرار می‌گیرند خارج کردن آنها عموماً با مشکل زیادی همراه است و جدا از زمان بر بودن و صرف نیروی انسانی خطر شکسته شدن قالب ها را نیز بیشتر می سازد افتادن قالب‌ها ایمنی قالب برداری را کاهش می دهد* با توجه به اینکه قالب های وافل به صورت کامل در محل خود نسبت به قالب های اطراف ثابت نمی گردند در حین بتن ریزی از محل خود جابه‌جا شده و به طرفین حرکت می‌نماید که این موضوع برای اکیپ اجرایی مشکل بوده و کیفیت بتن ریزی را کاهش می دهد که بعضی از پیمانکاران جهت فیکس کردن این قالب ها از جوش دادن پروفیل های موقت استفاده می نمایند و واضح است که زمان و هزینه مازاد را تحمیل می نماید که این هزینه مخفی باید به هزینه‌های اجرایی سقف های وافل اضافه گردد * با توجه به عرض تیرهای متعامد بین دو قالب وافل که حدود ۸ تا ۱۰ سانتیمتر می باشند میلگرد گذاری تحتانی تیرچه های متعامد با مشکل فضای کافی مواجه شده و ضوابط آیین نامه ای رعایت فاصله بین میلگردها رعایت نشده و مشکلات فنی ایجاد می گردد. * گزینه دیگر می‌تواند اجاره قالب وافل توسط پیمانکاران و مجریان باشد که دارای مزیت های نسبت به خرید این قالب ها می باشد این قالب‌ها را می‌توان از اشخاص حقیقی یا شرکت‌های حقوقی که در زمینه تولید و اجاره این قالب ها فعالیت دارند اشاره نمود پیمانکاران متناسب با ابعاد پروژه‌ها، مشخصا ضخامت سقف می تواند تعداد و ابعاد قالب‌ها را تعیین کرده و نسبت به اجاره قالب وافل اقدام نمایند. اجاره قالب وافل باعث میشود تا پیمانکاران مجبور به صرف هزینه‌های اولیه بالا جهت خرید قالب ها نگردد که این مزیت در کوتاه‌مدت مقرون به صرفه می باشد اما در صورت تکرار پروژه‌ها توسط پیمانکاران با سبک سقف های وافل در بلندمدت غیر اقتصادی بوده و هزینه‌های اجاره و حمل و نقل پرت قالب و تخریب آنها برای پیمانکاران چالش بزرگی ایجاد می نماید. با توجه به اینکه اجاره قالب های وافل درگیر زمانی باشد و استرس زمانی جهت اجرای پروژه به پیمانکاران تحمیل می‌کند از کیفیت سقف کاسته و سرعت اجرا را بالا میبرند تا بتوانند هزینه های کرایه قالب وافل راه مدیریت نمایند . با توجه به اینکه محدودیت ها باید پذیرفت هزینه اجاره قالب های وافل نیز چندان کم نمی باشد و تاثیر بسزایی در محاسبه هزینه های نهایی پروژه دارد نکته مهم دیگری که باید در نظر داشت در قراردادهای اجاره این قالب ها پرت و شکست آنها در بند موضوع خسارات دیده شده و در صورت شکستن این قالب ها هزینه آنها بر عهده مالک یا پیمانکار میباشد که این موضوع از چشم پیمانکاران مخفی می ماند.
با توجه به موارد فوق چه نوع سقفی برای ساختمان مسکونی و هتل ها و تجاری، اداری پیشنهاد می گردد که هم از لحاظ مقاومت سازه مناسب باشد و هم از لحاظ کاربری به صورت عالی عمل نماید؟
اگر نسبت به سوال بالا به دید کارشناسی نظری داشته باشیم در می‌یابیم که سقف های سازه ای هر چقدر به سمت گیرداری کامل و صلبیت پیش بروند می‌توانند در تحمل لنگر های ایجاد شده در سازه نقش به سزایی را از خود نشان دهند. پس با این نگاه متوجه می‌شویم که سقف های تیرچه بلوک که عملاً نیمه گیردار هستند در حال منسوخ شدن میباشد و محدودیت‌های زیادی را برای مجریان و مالکین ایجاد می‌کند. ولی نسبت به سقف های تیرچه بلوک سقف های دال که به صورت دو طرفه کار می‌کند و کاملا گیردار هستند کاربری و رفتار بسیار بهتری را از خود نشان می‌دهند .سوال مهم که پیش می‌آید این است که از کدام سیستم دال استفاده نماییم که مناسب تر باشد؟ در جواب این سوال می توان این پاسخ را داد که سازه نسبت به شرایط و نوع کاربری و حساسیت های اجرایی و موارد زیادی تعیین کننده این موضوع می باشد که از کدام نوع دالها استفاده گردد. در زیر انواع دالها را معرفی می نماید و در مقالات دیگر به صورت مفصل نسبت به هر کدام شرح داده خواهد شد.
انواع دال ها
انواع دال ها عبارتند از:
- دالها های یک طرفه مانند سقف تیرچه بلوک که نیمه صلب هستند.
- دال های دوطرفه که عمق با ضخامت ۱۰ تا ۲۵ سانتیمتر دارند.
- دال های عرشه فولادی با ضخامت کم و صفحات فلزی در جا به عنوان قالب.
- دالهای یوبوت که در دسته دال های ضخیم تقسیم بندی می شوند با قالب های درجا.
- دال های ضخیم کوبیاکس.
- دال های دوطرفه وافل با قالبهای خارج شونده.
- نسل جدید دال های دوطرفه به نام اینتل دک با صفحات پرلیتی و قالب درجا.
کدام یک از سقفهای بالا گزینه مناسب تری برای ساختمان های مسکونی و هتل ها و ساختمان های تجاری، اداری می باشد؟ با توجه به رفتار سازه ای مقاوم سقف ها در برابر زلزله و کاربری مناسب در برابر انتقال صوتی و حرارتی و هزینه‌های مناسب اجرایی و با توجه به نظرات کارشناسان خبره در زمینه طراحی ساختمانها با اکثریت آرا سقفهای اینتل دک را جهت این ساختمان ها تأیید نموده که به صورت مفصل در مقاله های بعدی درباره طرح سقف های اینتل دک و محاسن و معایب آن توضیح خواهیم داد. در صورت نیاز به اطلاعات فنی و تخصصی در مورد این سقفها با مشاوران ما در تماس باشید تا به صورت رایگان مشاوره دریافت نمایید.